Vormen van zelfsturing

1 VISIE OP ZELFSTURING EN HIËRARCHIE 13

Zelfsturing als oplossing? 15

Bepalende factoren voor een succesvolle transitie 18

Visie, managementstijl en gedrag in de praktijk 27

Bezint eer ge begint 29

Vormen van zelfsturing 30

2 DE VOLLEDIG ZELFSTURENDE ORGANISATIE 33

Uitgangspunten bij het vorm geven aan zelfsturing 34

Kaders 37

Zelfsturing en de verschillende functiegroepen 39

Het zelfsturende team 40

Het management 41

Ondersteunende diensten 42

Teamcoach 43

Effecten van zelfsturing 46

Valkuilen 48

3 MEER AUTONOMIE IN EEN HIËRARCHISCHE SETING 51

Ongemak bij managers 52

Bevoegdheden en besluitvormingsprocedures 53

Ontwikkelen van kaders 61

Overdragen van organisatorische taken aan het team 62

Teams toegang geven tot stuurinformatie 63

Opnieuw inrichten van de organisatielagen 63

Coachen en leidinggeven 64

Meer autonomie voor de operationele leiding 64

Omgaan met verschillen tussen teamleden 65

Ondersteunende diensten 67

Hybride werken 68

Werken met coaches 71

Werken met projectgroepen 72

Opleiding voor teamleden 73

4 LEIDINGGEVEN AAN ZELFSTURENDE TEAMS 75

Visie op zelfsturing: aangeboren of aangeleerd? 76

Managers die graag autocratisch leidinggeven 77

Managementrol is cruciaal 78

Belang voor de leidinggevende 78

Waar richt je je aandacht op bij het ‘nieuwe’ leidinggeven? 79

Alle managers op één lijn? 80

Medewerkers willen meer autonomie, maar jij (nog) niet! 81

Verdeeldheid in het team 82

Het ontwikkelen van kaders 83

Overeenstemming over kaders buiten het eigen werkgebied 86

Voortgangsgesprekken 87

Informatie over het resultaat aan de leidinggevende 88

Invoeringsplan 90

Stafdienst betrekken bij invoeringsplan 94

Relatie leidinggevende, team en stafmedewerker of specialist 94

Functioneringsgesprekken 95

5 DE LEIDINGGEVENDE ALS COACH 97

Coachend leidinggeven, bestaat dat eigenlijk? 98

Oplossingsgericht versus probleemgericht werken 99

De Oplossingsgerichte Interactie Methode (oim®) 100

oim en het werken met vijf aandachtspunten 103

Toepassing vijf aandachtspunten bij coachend leidinggeven 108

Advies geven, mag dat? 111

Zorg voor een goede energieverdeling 114

Individuele benadering 115

Concretiseren van vaag taalgebruik 116

Omkeertechnieken 119

Coachen: invloed uitoefenen en het langetermijneffect 120

6 HULPMIDDELEN VOOR HET TEAM 125

Teamafspraken 125

Teamhandboek 126

Gemakkelijk toepasbare vergadertechnieken 127

Kwaliteitsbewaking en -ontwikkeling 131

Oplossingsgerichte communicatie 139

Omgaan met emoties 142

Teamplannen, een nuttig hulpmiddel? 143

Inwerkplan nieuwe collega’s 145

Selectie nieuwe collega’s 146

Bespreekbaar maken van verzuim 147

7 OPLOSSINGSGERICHT VERGADEREN 149

Onderscheid probleem- en oplossingsgericht vergaderen 150

Tijd per agendapunt plannen 153

Het oplossingsgerichte (oim) vergadermodel verder toegelicht 154

Besluitvormingsprocedures 162

Vergadersituaties die leiden tot irritaties 162

Gemakkelijk aan te leren 164

8 SPECIFIEKE SITUATIES BIJ MEER ZELFSTURING 165

Conflict in een team 165

Hulp bij het oplossen van een conflict 167

Minder gewenst gedrag van teamleden 168

Omgaan met weerstand tegen veranderingen 172

Verzuim door samenwerkingsmoeilijkheden en rol bedrijfsarts 175

Zelfsturing en verantwoordelijkheid, tenzij het moeilijk wordt 176

De stafafdelingen als zelfsturende teams? 179

Veelgebruikte tools bij teamontwikkeling teams in een 

zelfsturende setting 180

Hoe regel je de opvolging van managers en/of directeur? 182

Raad van toezicht 184

Terug naar hiërarchie als zelfsturing niet lijkt te voldoen? 185