Inhoud 

Voorwoord 7

Inleiding 13

1 Constructive alignment en strategic alignment 13

1.1 Constructive alignment 15

1.2 Mismatch in constructive alignment: een voorbeeld 17

1.3 Strategic alignment 18

1.4 Integrale samenhang tussen constructive en strategic alignment 23

2. Bestuurlijk beleid en kwaliteit van onderwijs 23

2.1 De ideale situatie 24

2.2 Constructive alignment op bestuurlijk niveau 36

2.3 Beschouwing 41

3 Onderwijskundig leiderschap op programmaniveau 41

3.1 De cruciale rol van het programmaniveau bij onderwijsontwikkeling en -vernieuwing 42

3.2 Onderwijskundig leiderschap op programmaniveau 43

3.3 Een handelingsmodel voor onderwijskundig leiderschap: Systemic innovation in Education (SIE) 53

4 Leiderschap in de praktijk: het SIE-model 54

4.1 De onderwijskundig leider als projectleider 54

4.2 Curriculumvernieuwing als project 55

4.3 Fase 1: Exploratie 59

4.4. Fase 2: Commitment: Focus, betrokkenheid en een gedeelde analyse creëren 63

4.5. Fase 3: Ontwerp van een haalbaar projectplan 66

4.6 Fase 4: Realisatie; resultaten boeken en leren van het proces 69

5 Bedreigingen van onderwijskwaliteit 69

5.1. Waaruit blijkt onderwijskwaliteit 70

5.2. Bedreigingen van onderwijskwaliteit 77

6 Misconcepties over onderwijskwaliteit 77

6.1 Zelfsturend leren en metacognitieve vaardigheden 80

6.2 Prestatiedruk en studiestress 84

6.3 Bindend studieadvies (bsa) 87

6.4 Studentbetrokkenheid en aanwezigheidseisen 93

7 Het zichtbare leerlijnenprogramma 93

7.1 De ideale situatie en de weerbarstige werkelijkheid 94

7.2 De zichtbare leerlijnentool van de Universiteit van Amsterdam 95

7.3 De methodiek om het programmaniveau als uitgangspunt te nemen 97

7.4 Evaluatie 99

Literatuur 103

Over de auteurs 105