Inhoud

Voorwoord 6

Inleiding 8

1 Wat is groepsdynamica? 13

1.1 Groepsdynamica 13

1.2 Wat is een groep? 16

1.3  Soorten groepen 21

1.4 Groepslid of groepsbegeleider 22

1.5 Begeleiden van groepen 24

1.6 Jezelf leren kennen in relatie tot de groep 25

1.7 Basisbehoeften binnen groepen 36

1.8 Groepsontwikkeling 41

1.9 Kwaliteiten (en valkuilen) van de groepsbegeleider 51

1.10 Ontvangen van feedback 60

1.11 Persoonlijkheidstypen en communiceren in groepen 65

1.12 Samenvatting 68

1.13 Literatuur 68

2 Het ontstaan van een groep: de inclusiefase 71

2.1 Basisbehoeften binnen de inclusiefase 71

2.2 Kennismaken en cohesie 73

2.3 Normen en waarden 78

2.4 Beïnvloeding en conformiteit 84

2.5 Beïnvloeding door de eerste indruk van de groep 93

2.6 Vergelijken binnen de inclusiefase 103

2.7 Bedreigingen voor de groep in de inclusiefase 111

2.8 Samenvatting 117

2.9 Literatuur 118

3 De groep in beweging: de controlefase 121

3.1 Basisbehoeften in de controlefase 121

3.2 Leiden en volgen en de Roos van Leary 122

3.3 Leiderschap 130

3.4 Theorieën over leiderschap 130

3.5 Charismatisch leiderschap 139

3.6 Transformationeel leiderschap 139

3.7 Authentiek leiderschap 140

3.8 Waarderend leiderschap 140

3.9 Persoonlijk leiderschap 141

3.10 Kenmerken en vaardigheden van effectieve leiders 141

3.11 Leiderschap: de belangrijkste trends 141

3.12 Zakelijk leiderschap 143

3.13 (Bege)leiden van een psychotherapeutische groep 146

3.14 Samen voor de groep 148

3.15 Ben je een leider of een volger? 148

3.16 De groep helpen bij het nemen van beslissingen 151

3.17 Conflicten 153

3.18 Macht en machtsmisbruik in de groep 158

3.19 Bedreigingen voor de groep in de controlefase 167

3.20 Samenvatting 180

3.21 Literatuur 181

4 De verbinding tussen de groepsleden: de affectiefase 183

4.1 Basisbehoeften in de affectiefase 184

4.2 Feedback 191

4.3 Feedback en zelfpresentatie 192

4.4 Het belonende effect van groepen 196

4.5 Vertrouwen in elkaar 196

4.6 Besluitvorming, groepspolarisatie en groepsdenken 197

4.7 Groepsrollen 202

4.8 Bedreigingen voor de groep in de affectiefase 208

4.9 De rol van de begeleider in de affectiefase 212

4.10 Afscheid nemen van een groep 213

4.11 Samenvatting 215

4.12 Literatuur 215

5 Een succesvolle groep blijven 217

5.1 Groepsdynamiek als doorlopend proces 218

5.2 Succesvol blijven door psychologische processen 220

5.3 Succesvol door de juiste gevolgtrekkingen: attributie 223

5.4 Succesvol door betere communicatie in de groep 225

5.5 Prosociaal gedrag 235

5.6 Speciale groepen 238

5.7 Begeleiding van leefgroepen 251

5.8 Teamcoaching 252

5.9 Valkuilen van de groepsbegeleider 254

5.10 Samenvatting 255

5.11 Literatuur 255

Illustratieverantwoording 256

Over de auteur 258

Index 259